Rok 2024 to szczególny czas dla Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, ponieważ obchodzi on swoje 100-lecie istnienia, a system normalizacji dobrowolnej – 30-lecie. PKN jest jedyną w Polsce jednostką normalizacyjną, która od lat skutecznie organizuje działalność normalizacyjną i stale się rozwija dla swoich interesariuszy.

Pierwsze posiedzenie Komitetu odbyło się w 1924 r. i wtedy przyjęto nazwę Polski Komitet Normalizacyjny P.K.N. (tak wówczas zapisywano ten skrót) – 1924 r. jest zatem oficjalnie uznaną datą powstania PKN.

1 stycznia 2004 r. PKN został członkiem CEN i CENELEC. Uzyskanie członkostwa było jednym z kryteriów przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, co wymagało dostosowania systemu normalizacji krajowej do europejskiego systemu normalizacji. Od tego momentu polscy interesariusze w pełni mogą uczestniczyć w opracowaniu Norm Europejskich i w ten sposób wpływać na kształtowanie Wspólnego Rynku.

Obecnie PKN współpracuje z ponad 300 Organami Technicznymi (OT), w których działa ponad 1000 firm i instytucji, a zbiór Polskich Norm ma już ponad 80 000 dokumentów normalizacyjnych. Przez ostatnie lata PKN zmieniał się, dostosowywał do zmieniających warunków, aby odpowiadać na obecne wyzwania. Dzięki temu jest uznanym partnerem w kraju i za granicą.

W ramach PKN funkcjonują Komitety Techniczne (KT), które odgrywają kluczową rolę w opracowywaniu i wdrażaniu norm, w tym również tych z zakresu rur, kształtek i armatury z tworzyw sztucznych. Jednym z nich jest KT nr 140 ds. Rur, Kształtek i Armatury z Tworzyw Sztucznych, którego Sekretariat od 22 października 2021 r. prowadzi Polskie Stowarzyszenie Producentów Rur i Kształtek z Tworzyw Sztucznych.

Przed wyborami do Parlamentu Europejskiego, które odbędą się w dniach 6-9 czerwca br., Europejskie Stowarzyszenie Producentów Rur i Kształtek z Tworzyw Sztucznych (TEPPFA) opublikowało swój manifest na lata 2024-2029 zawierający 4 kluczowe postulaty polityczne.

- Rury i kształtki z tworzyw sztucznych w ciągu ostatnich dziesięcioleci w znacznym stopniu przyczyniły się do zwiększenia komfortu naszego codziennego życia. Wraz z nowymi wyzwaniami dla społeczeństwa związanymi ze zmianami klimatycznymi, członkowie TEPPFA coraz częściej opracowują rozwiązania mające na celu złagodzenie ich wpływu. Ramy regulacyjne są potrzebne, aby wspierać realizację wizji naszego sektora poprzez ciągły rozwój trwałych, zrównoważonych i wydajnych rozwiązań dla infrastruktury krytycznej i podstawowych usług dla społeczeństwa. Priorytety te zostały odzwierciedlone w Manifeście TEPPFA dotyczącym mandatu UE na lata 2024-2029. Wzywamy władze UE do uwzględnienia naszych kluczowych priorytetów w agendzie UE na nadchodzące lata - mówi Ludo Debever, dyrektor generalny TEPPFA.

4 kluczowe priorytety TEPPFA:

1. Pewność biznesowa dla konkurencyjnego europejskiego przemysłu wytwórczego
2. Wdrożenie Zielonego Ładu z uwzględnieniem specyfiki sektora budowlanego i infrastrukturalnego.
3. Uznanie roli, jaką systemy rur z tworzyw sztucznych mogą odegrać w łagodzeniu skutków zmian klimatycznych
4. Realizacja Water Resilience Strategy - inicjatywy wspierania inwestycji w projekty infrastrukturalne mające na celu zmniejszenie deficytu wody.

Jubileusz 30-lecia działalności Komitetu Technicznego 140 ds. Rur, Kształtek i Armatury z Tworzyw Sztucznych to wyjątkowy moment, który ukazuje nie tylko bogatą historię normalizacji, ale także jej istotną rolę w kształtowaniu standardów przemysłowych. Od zarania cywilizacji ludzie dążą do ujednolicenia metod komunikacji i produkcji.

Przykładem pioniera w tym zakresie był Elli Whitney, który już w 1798 roku wprowadził innowacyjne rozwiązania w produkcji muszkietów, umożliwiając wyższy stopień zamienności części.
Początki normalizacji w Polsce sięgają roku 1924, kiedy to powołano Polski Komitet Normalizacyjny.

Dynamiczny rozwój normalizacji od tamtej pory doprowadził do istotnych zmian, takich jak powstanie Normalizacyjnych Komisji Problemowych (NKP) i później – Komitetów Technicznych (KT), które odgrywają kluczową rolę w opracowywaniu i wdrażaniu norm, w tym również tych z zakresu rur, kształtek i armatury z tworzyw sztucznych.

26 maja 1994 r. powołano NKP nr 140 ds. Rur, Kształtek i Armatury z Tworzyw Sztucznych, której Sekretariat był umiejscowiony w Instytucie Przemysłu Tworzyw i Farb w Gliwicach (później zmieniono go na Instytut Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych „Metalchem” Oddział Zamiejscowy Farb i Tworzyw Gliwice, następnie Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników i kolejno na Sieć Badawczą Łukasiewicz – Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników). 18 instytucji, które weszły w skład NKP nr 140, wybrało Norberta Bywalca na przewodniczącego.

Jego kadencja okazała się wyjątkowo owocna, przynosząc wiele norm, które zrewolucjonizowały sposób, w jaki postrzegamy i testujemy rury oraz kształtki z tworzyw sztucznych. W okresie od 26 maja 1994 do 1 stycznia 2000 roku pod Jego przewodnictwem powstały między innymi takie normy jak własna PN-C-89218:1993P dotycząca sprawdzania wymiarów rur i kształtek. Ponadto NKP opracowała polskie wersje językowe wieloczęściowej Normy Międzynarodowej dotyczącej chłonności wody w rurach i kształtkach z tworzyw termoplastycznych: PN-ISO 8361-1:1994, PN-ISO 8361-2:1994 oraz PN-ISO 8361-3:1994. Obecnie Przewodniczącym Komitetu Technicznego KT 140 ds. Rur, Kształtek i Armatury z Tworzyw Sztucznych od 01.01.2000 r. jest dr Krzysztof Bortel.

Od 22 października 2021 r. Sekretariat KT 140 prowadzi Polskie Stowarzyszenie Producentów Rur i Kształtek z Tworzyw Sztucznych z siedzibą w Toruniu, a funkcję Sekretarza KT 140 pełni pani Mirosława Lubańska.

Osoby zaangażowane w prace KT 140 wnoszą nieoceniony wkład w rozwój tej dziedziny. Ich wysiłki doprowadziły do opracowania polskich wersji językowych wielu norm i dokumentów normalizacyjnych, które przyczyniają się do zapewnienia bezpieczeństwa i jakości wyrobów z tworzyw sztucznych. Normy służą jako fundament dla instalacji i sieci drenarskich, kanalizacyjnych, wodociągowych oraz systemów centralnego ogrzewania. Ponadto KT 140 nie tylko opracowuje normy, ale również udziela wsparcia w postaci informacji metodycznej i merytorycznej oraz konsultacji normalizacyjnych dla zainteresowanych jednostek. Jego misją jest nie tylko normalizacja, ale także wspieranie rozwoju i innowacji w branży, zapewniając najwyższą jakość i bezpieczeństwo wyrobów z tworzyw sztucznych.

Obecnie jakość polskich instalacji drenażowych, kanalizacyjnych czy sieci wodociągowych zawdzięczamy także owocnej pracy Komitetu Technicznego 140 oraz jego członków, którzy nieustannie pracują nad doskonaleniem norm przemysłowych. Dzięki zaangażowaniu członków KT 140, ich reprezentantów oraz specjalistów nasz komitet odegrał kluczową rolę w opracowaniu polskich wersji językowych około 70% norm i dokumentów normalizacyjnych związanych z rurami, kształtkami i akcesoriami z tworzyw sztucznych.

Mirosława Lubańska
Sekretarz PKN/KT 140